- Katedra Historii Śląska
- kontakt: marek.masnyk@uni.opole.pl
- konsultacje: Rektorat
-
- mgr historii – Wydział Filologiczno-Historyczny WSP w Opolu, 1979
- doktor nauk humanistycznych – Wydział Filologiczno-Historyczny WSP w Opolu, 1986
- dr hab. nauk humanistycznych – Wydział Filologiczno-Historyczny Uniwersytetu Opolskiego, 1995
- profesor nauk humanistycznych, Prezydent RP 2012
- Prodziekan Wydziału Historyczno-Pedagogicznego 1996-1999- Dziekan Wydziału Historyczno-Pedagogicznego 1999-2002, 2002-2005, 2008-2012
-Prorektor ds. Kształcenia i Studentów 2005-2008; 2012- nadal
– kierownik Katedry Historii Śląska – od 1996
Specjalność naukowa: historia Polski i powszechna XIX i XX wieku
- historia społeczna i polityczna Górnego Śląska
- biografistyka śląska
- dzieje polskiej myśli politycznej
- stosunki narodowościowe na polsko-niemieckim pograniczu etniczno-językowym
Zainteresowania naukowe dotyczą polsko-niemieckiego pogranicza etniczno-językowego, problematyki Śląska w polskiej myśli politycznej a także historii społecznej i politycznej Śląska w XIX i XX wieku. Aktualnie prowadzi badania nad miejscem Śląska – historycznie ukształtowanego makroregionu na styku kilku narodów i państwowości, zróżnicowanego kulturowo i etnicznie – w myśli i działalności lokalnych przywódców narodowych, zajmuje się także zagadnieniem Śląska w polskiej opinii publicznej (w węższym zakresie) oraz zagadnieniem polskiej myśli politycznej dotyczącej Śląska. Jest autorem ponad 100 publikacji naukowych, w tym 7 monografii i 9 książek pod redakcją; wypromował 13 doktorów, recenzował 17 prac doktorskich, był recenzentem w trzech przewodach habilitacyjnych i jednego wniosku o nadanie tytułu naukowego profesora.
Polska prasa w województwie śląskim wobec ruchu polskiego na Śląsku
Opolskim (1922-1933), Opole 1988, ss.216.
Ruch polski na Śląsku Opolskim w latach 1922-1939, Opole 1989, ss.115.
Dzielnica I Związku Polaków w Niemczech (1923-1939), Opole 1994, ss.268.
Sprawy polskie w wyborach parlamentarnych na terenie rejencji opolskiej w świetle raportów polskiej służby dyplomatycznej i konsularnej (1924-1933), Opole 2004, ss.149.
Granica polsko-niemiecka na Górnym Śląsku w polityce Polski i mocarstw zachodnioeuropejskich w 1921 roku, Opole 2005, ss.273.
Z teki pośmiertnej Kazimierza Malczewskiego, Racibórz 2006, ss.112
Opinia publiczna byłej dzielnicy pruskiej wobec polskiego ruchu narodowego w rejencji opolskiej (1921-1939), Opole 2011, ss.287
Edmund Jan Omańczyk 1913-1989. Materiały z sesji naukowej zorganizowanej w
pierwszą rocznicę śmierci, wstęp i redakcja Marek Masnyk, Opole 1993,ss.61.
Maksymilian Kośny. Wspomnienia. Opolanie w konspiracji podczas II wojny światowej, op., przypisy, redakcja naukowa Bogdan Cimała i Marek Masnyk, Opole 2000, ss.135.
Opolskie konfrontacje historyczne, pod red. Marka Masnyka, Opole 2002, ss.146.
Powstania i plebiscyt z perspektywy osiemdziesięciolecia, red. Marek Masnyk, Opole 2003
Konsulaty na pograniczu polsko-niemieckim i polsko-czechosłowackim w latach 1918-1939, pod red. R.Kaczmarka i M.Masnyka, Katowice 2004,ss.205
Panorama polonijna. Szkice poświecone pamięci Bolesława Wierzbiańskiego,red. W.Piątkowska-Stepaniak , M.Masnyk, Opole 2008, ss.347
Polska leży na Zachodzie. Studia z dziejów Polski i Europy dedykowane Pani Profesor Teresie Kulak, pod red. W.Wrzesińskiego, M.Masnyka i K.Kawalca, Toruń 2011, ss.873.
„Gazeta Robotnicza” wobec bezprawia i aktów terroru na Śląsku Opolskim w latach
1922-1933, „Zeszyty Naukowe WSP w Opolu”. Historia nr XX, Opole 1982, s.49-74.
Oleska „Prawda” w walce o polskiego posła do parlamentu Rzeszy w 1912 r., „Głos
Olesna” 1983, t.15, s.5-11.
Przyczynek do udziału młodzieży akademickiej w III powstaniu śląskim, „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1984,nr 3,s.169-176.
Ruch polski na Śląsku Opolskim w latach 1922-1939. Uwagi i postulaty badawcze, (w:) Przemiany świadomości społeczeństwa na Śląsku, pod red. M.Lisa, Opole 1985, s.107-113.
Listy Wojciecha Korfantego do Zygmunta Celichowskiego, „Dzieje Najnowsze”
1985, nr1, s.187-191.
Prasa polska o wydarzeniach opolskich z 28 kwietnia 1929 roku, (w:) Historia XIX i
XX wieku, pod red. A.Suchońskiego, Wrocław 1985, s.59-74.
Antoni Czajor (1879-1932), (w:) Tobie Polsko. Szkice biograficzne działaczy ruchu
niepodległościowego na Górnym Śląsku, pod red. W.Lesiuka i W.Zielińskiego, Opole-
Katowice 1981, s.107-11 .
Paulina Maciejowska (1899-1920), (w:) Tobie Polsko. Szkice biograficzne działaczy
ruchu niepodległościowego na Górnym Śląsku, pod red. W.Lesiuka i W.Zielińskiego,
Opole-Katowice 1981, s.311-313.
Józef Biniszkiewicz (1875-1940), (w:) Pod robotniczym sztandarem. Szkice biograficzne działaczy ruchu robotniczego na Górnym Śląsku, pod red. R.Dermina, Opole 1983,s.45-52.
Emil Caspari (1877-1933), (w:) Pod robotniczym sztandarem. Szkice biograficzne
działaczy ruchu robotniczego na Górnym Śląsku, pod red. R.Dermina, Opole 1983,s.77-82.
Antoni Czajor ( 1879-1932), (w:) Pod robotniczym sztandarem. Szkice biograficzne
działaczy ruchu robotniczego na Górnym Śląsku, pod red. R.Dermina, Opole 1983,s.86-89.
Wojciech Sosiński (1872-1934), (w:) Pod robotniczym sztandarem. Szkice biograficzne
działaczy ruchu robotniczego na Górnym Śląsku, pod red. R.Dermina. Opole 1983,s.258-262.
Polski ruch narodowy na Śląsku Opolskim w badaniach historyków polskich, „Kwartalnik Opolski” 1988, nr 3/4, s.54-68.
Polskie szkolnictwo mniejszościowe. Z doświadczeń międzywojennej Opolszczyzny,
(w:) Zderzenia i przenikanie kultur na pograniczach, pod red. Z.Jasińskiego i J.Korbla,
Opole 1989, s.143-147.
Województwo śląskie wobec ruchu polskiego na Śląsku Opolskim. Uwarunkowania i
zarys problematyki, (w:) Wpływ odrodzenia Rzeczypospolitej w 1918 roku na losy Śląska,
pod red. M.Lisa, Opole 1989, s.153-178.
Wydarzenia oleskie z dnia 22 czerwca 1930 roku w świetle źródeł archiwalnych,
„Głos Olesna” 1989, t.17,s.15-24.
Ze studiów nad górnośląską konwencja genewską z 15 maja 1922 roku, „Zeszyty
Naukowe WSP W Opolu”. Historia XXIV, Opole 1990,s.79-100.
Kilka uwag w sprawie wygaśnięcia konwencji genewskiej i deklaracji
mniejszościowej z 5 listopada 1937 r., „Studia Śląskie” 1991, t.50,s.143-158.
Udział mniejszości polskiej w akcjach politycznych na terenie rejencji opolskiej w
roku 1932, „Zeszyty Naukowe WSP w Opolu”. Historia XXVIII, Opole 1992, s.57-77.
Udział polskich służb specjalnych w tzw. „buncie młodych” na terenie działania
Dzielnicy I Związku Polaków w Niemczech, „Acta Universitatis Wratislaviensis”. No
1274, Historia XC, Wrocław 1992, s.189-211 (współ. H.Chałupczak).
Zrzeszenia akademików-Polaków na Śląsku Opolskim w okresie międzywojennym,
(w:) Studia i materiały z dziejów Uniwersytetu Wrocławskiego, t.II, pod red. T.Kulak i
W.Wrzesińskiego, Wrocław 1993, s.19-41.
Udział Polsko-Katolickiej Partii Ludowej w wyborach parlamentarnych na Śląsku
Opolskim w roku 1928, „Kwartalnik Opolski” 1993, nr 2,s.3-21.
Udział polskich służb specjalnych w tzw. secesji w łonie dzielnicy I Związku Polaków
w Niemczech, (w:) Sprawozdania OTPN. Wydział I. Seria A, nr 24, Opole 1993, s.83-87.
Powstanie i działalność Związku Polaków na Śląsku (1936-1937), „Kwartalnik Opolski”
1994, nr 1, s.14-34
Geneza, powstanie i rozwój organizacyjny Dzielnicy I Związku Polaków w Niemczech,
„Zeszyty Naukowe WSP w Opolu”. Historia XXXI, 1994 ,s. 51-73.
Wincenty Karuga (1906-1961).Szkic do portretu, „Zeszyty Naukowe UO”. Historia XXXIII,
1996, s.80-86.
Z badań nad rolą i znaczeniem problematyki wyznaniowej w programie i propagandzie
wyborczej śląskiej dzielnicy ZPwN, „Zeszyty Naukowe UO”. Historia 35, Opole 1998,
s.103-116.
Charakter i formy pomocy województwa śląskiego dla ruchu polskiego na Śląsku Opolskim
w okresie międzywojennym, (w:) Górny Śląsk po podziale w 1922 roku, pod red.
Z.Kapały,W.Lesiuka , M.W.Wanatowicz, Bytom 1997, 140-151.
Śląsk Opolski w myśli i działalności politycznej Michała Grażyńskiego, (w:) Michał
Grażyński . Wojewoda na pograniczu, pod red. Krzysztofa Nowaka, Cieszyn 2000, s.53-71.
Sliezsko a Slezania v spcialnnych akciach polskej rozviedky na pol`sko- nemeckom a
pol`sko-československom pohraniči v predvečer vypuknatia druhej svetovej vojny , „Acta
Historica Neosoliensia” , Banská Bystrica 1999, s.51-60.
Pomoc województwa śląskiego dla Polaków za miedzą, (w:) Rok 1918 w Polsce i na Śląsku,
pod red. L.Kuberskiego, Opole 2000, s.201-210.
Dzielnica I ZPwN a budowa podstaw polskiego szkolnictwa mniejszościowego na Śląsku
Opolskim w okresie republiki weimarskiej, (w:) W klimacie śląskiej humanistyki, red.
J.Kwiatek, E.Sapia-Drewniak, Opole 2001, s.283-290.
Zofii Kossak kulisy podróży po Śląsku Opolskim (w:) Problemy narodowościowe Europy
Środkowo-Wschodniej w XIX i XX wieku, pod red. A.Czubińskiego, P.Okulewicza,
T.Schramma, Poznań 2002, s.301-309.
Dziennikarskie peregrynacje po międzywojennym Śląsku Opolskim w relacjach polskiej
służby konsularnej, (w:) Opolskie konfrontacje historyczne, pod red. M.Masnyka, Opole
2002, s.97-107.
Die Situation der Polen im Oppelner Regierungsbezirk in der zwanziger und dreiβiger
Jahren. Ein Probleműberblick, (w:) Oberschlesien nach dem Ersten Weltkrieg. Studien zu
einem nationalen Konflikt und seiner Erinnerung, red. Kai Struve, Marburg 2003,s.97-110.
Konsul Leon Malhomme wobec głównych problemów polskiej mniejszości narodowej w
rejencji opolskiej w latach 1929-1932, (w:) Edukacja historyczna a współczesność, pod red.
B.Kubis, Opole 2003, s.37-48
Prawo narodów do samostanowienia a geneza plebiscytu górnośląskiego, (w:) Powstania
śląskie i plebiscyt z perspektywy osiemdziesięciolecia, pod red. M.Masnyka, Opole 2003, s.37-48.
Geneza plebiscytu górnośląskiego, „ Rocznik Muzeum w Gliwicach” 2003, t. XVIII, s.391-
400.
Opinia publiczna w Polsce wobec ruchu polskiego na Śląsku Opolskim w latach 1922-1933
(na przykładzie województwa śląskiego, (w:) Doświadczenia polityki mniejszościowej okresu
międzywojennego na górnośląskim obszarze plebiscytowym, pod red. M.Lisa,Opole
2004, s.82-97.
Śląsk i Ślązacy w myśli politycznej i działalności Maksymiliana Kośnego, (w:) Śląsk w myśli
politycznej i działalności Polaków i Niemców w XX wieku (cz.2), red. D.Kisielewicz i
L.Rubisz, Opole 2004, s.81-90.
Wokół podróży Jana Wiktora po Śląsku Opolskim, (w:) Studia Historyczno- Prawne. Prace
dedykowane Profesorowi Janowi Seredyce w siedemdziesiątą piątą rocznicę urodzin i
czterdziestolecie pracy naukowej, pod red. J.Dorobisza, W.Kaczorowskiego, Opole
2004, s.199-208.
Konsulat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Bytomiu/Opolu wobec zagadnień
organizacyjnych ruchu polskiego na Śląsku Opolskim, (w:) Konsulaty na pograniczu
polsko-niemieckim i polsko-czechosłowackim w latach 1918-1939, red. R.Kaczmarek
M.Masnyk, Katowice 2004, s.42-66.
Śląsk i Ślązacy w myśli i działalności politycznej Kazimierza Malczewskiego, „Zaranie
Śląskie” 2004, nr 9, s.27-53.
Konsul Jan Małęczyński wobec problemów mniejszości polskiej na Śląsku Opolskim (1937-
1939), (w:) Z dziejów polskiej służby dyplomatycznej i konsularnej. Księga upamiętniająca
życie i dzieło Jana Nowaka – Jeziorańskiego (1914-2005), pod red.J.Farysia i
M.Szczerbińskiego, Gorzów Wlkp. 2005, s.331-341.
Around the problems relating to the polish minority In Opole Regency in the period
between the Wars, “Slezský Sborník” 2005, nr 3, s.190-203.
Z dziejów polskiego ruchu narodowego w rejencji opolskiej w latach 1923- 1939 (wybrane
problemy z uwzględnieniem powiatu toszecko-gliwickiego), “Rocznik Muzeum w
Gliwicach” 2006, t.XX, s.227-246.
Prasa województw zachodnich II Rzeczypospolitej o sytuacji na górnośląskim obszarze
plebiscytowym w okresie zmiany suwerenności, (w:), Polonijna panorama. Szkice
poświęcone pamięci Bolesława Wierzbiańskiego, pod red. Wiesławy Piątkowskiej-Stepaniak
i Marka Masnyka, Opole 2008, s.291-310.
„Kawałek Polski w Opolu”. Konsulat Generalny RP w Opolu wobec polskiego ruchu
narodowego w rejencji opolskiej (1922-1939), (w:), Opole na przestrzeni wieków.
Historiografia wobec nowych metod badania dziejów miasta, pod red. B.Linka i K.Tarki,
Opole 2008, s.84-92.
Opinia publiczna byłej dzielnicy pruskiej w walce o Polskie Gimnazjum w Bytomiu, (w:)
Człowiek w świecie natury i kultury, red. naukowa B.Fedyn, J.Pośpiech, M.Szepelawy,
Racibórz 2009, s.335-342.
O zapomnianej pamięci i potrzebie biografii Ryszarda Hajduka, (w:) Silesia – de fabula
narrator. Teksty ofiarowane Profesorowi Michałowi Lisowi, Opole 2009, s.375-383.
Kilka uwag w sprawie wyborczej współpracy Związku Mniejszości Narodowych w
Niemczech, „Pro Lusatia. Opolskie Studia Łużyczoznawcze” 2010, t.9, s.67-77.
Polski ruch narodowy do 1939r.,(w:) Opole. Dzieje i tradycja, red. B.Linek, K.Tarka,
U.Zajączkowska, Opole 2011, s.253-267.
Prowincja górnośląska 1919-1939, (w:) Historia Górnego Śląska. Polityka, gospodarka i kultura regionu, red. J.Bahlcke, R.Kaczmarek, D.Gawrecki, Gliwice 2011,s.219-238.
Góra św. Anny (współautor:Maximilian Eiden), tamże, s.439-449.
Konserwatyści poznańscy wobec zagadnień polskiego ruchu narodowego w rejencji opolskiej, (w:) Polska leży na Zachodzie. Studia z dziejów Polski i Europy dedykowane Pani Profesor Teresie Kulak, pod red. W.Wrzesińskiego, M.Masnyka i K.Kawalca, Toruń 2011, s.120-131.
Powiat strzelecki w okresie powstań i plebiscytu, (w:) Od kołyski aż po grób. Strzelczan album rodzinny, red. W.Gaida, M.Górka, Strzelce Opolskie 2012, s.29-42.
Problematyka zakordonowa w powieści i literaturze faktu, (współautor: A. Weissbrot-Koziarska), (w:) Pedagogiczne refleksje…Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Józefie Brągiel, red. B. Górnicka, A. Kurcz, Opole 2013, s. 257- 266.
Problematyka oświatowa polskiej mniejszości na Śląsku Opolskim na łamach prasy pomorskiej w latach 1922-1933 ( współautor: A. Weissbrot-Koziarska), (w:) Człowiek wobec wyzwań współczesności. Konteksty edukacyjne. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Stanisławowi Korczyńskiemu, red. A. Krasnodębska, E.J. Konieczna, Opole 2013, s. 183-190.